Reyting nedir, ölçümü nasıl yapılır ?
TV reytinglerini ölçme sistemi
Reyting kavgası
TV reytinglerini ölçme sistemi bir kere daha gündemde. Öncelikle şunu belirteyim:
Sosyal bilimlerin araştırma yöntemlerine aşina olmayanlar, " Bu kadar az denekle 70 milyonluk ülkenin neyi izlediği saptanamaz" diyor.
Bu iddia yanlış!
İki bin civarında haneye bakarak da bu iş gayet güzel yapılabilir. Hatta daha da kalabalık bir nüfusun tercihleri ölçülebilir.
Sorun o noktada, yani odaklanılan hane "sayısında " değil. Çok daha fazla, mesela 10 bin haneyle de yanlış sonuçlara varılabilir.
İki temel mesele var:
1) Bu haneler gerçekten çeşitli toplumsal grupların beğenilerini (yani TV izlemedeki tercihlerini) hakkıyla yansıtıyor mu? Türkiye gibi "toplumsal akışkanlığı" çok yüksek bir ülkede bunu saptamak hiç kolay değil.
Mesela Ümraniye civarı eskiden yoksul ve dar gelirli insanların yaşadığı bir bölgeydi. Şimdi ise burada birçok site ve lüks konut inşa edildi.
Siz eğer Ümraniye civarına yerleştirdiğiniz cihazların C ve D grubunu saptadığını sanırsanız, aldanırsınız.
2) Daha da önemlisi: Bazı kanalların ve programların kayırıldığına ilişkin çok güçlü kuşkular belirmiş durumda. Buna birkaç örnek vereyim:
a) Ölçüme katılan hanelerin gizli tutulması gerekiyor. Halbuki bu hanelerin listesi TRT Genel Müdürü İbrahim Şahin'in elinde! Olacak iş değil.
b) Reklama girildiğinde reytingin yüzde 60'a varan oranlarda düştüğünü bütün dünya biliyor. Ama bizde program bitmesine karşın, reyting yükselmeye devam ediyor.
c) Elektriklerin uzun süre kesilmiş olduğu bilinen bölgelerden reyting ölçümleri gelebiliyor.
d) Evlerinde ölçüm cihazı bulunan kimi aileler, kendilerine bazı programları izlemeleri için hediyeler verildiğini açıkça söylüyor.
Bu ve benzeri örnekler reyting ölçümlerinin "mevcut şartlarda dahi " doğru dürüst yapılmadığını, maniple edildiğini gösteriyor.
Bütün bunlar reyting ölçme sisteminin tekrar ele alınmasını gerektiriyor.
Emre Aköz - Sabah
Reyting nedir, ölçümü nasıl yapılır ?
Reyting nedir, nasıl ölçülür, AB ve Total neye nedir? vb. sorularınızın cevabı için bu yazıyı mutlaka okuyunuz?Türkiye’de, reyting ölçümleri yanlızca 2201 evde, 2801 rating aleti takılarak yapılmaktadır. ( o evdeki tüm televizyonlara bu aletten takılır)
1- İzleyici Ölçümü nedir ?İzleyici Ölçümünün İngilizce karşılığı Audience Measurement olup, izlenme oranı, izlenme payı ve benzer verilerin sağlanması amacıyla yapılan ölçümlerin tümüdür. (Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı)
2- İzlenme Oranı, İzlenme Payı nedir ?İzleyici Oranı (reyting) ortalama izlenme oranıdır. Bir program diliminde veya zaman diliminde her dakikaya düşen ortalama izleyici yüzdesini gösterir. İzlenme Payı, bir kanalın belli bir zaman diliminde toplam izleyiciden almış olduğu payı gösterir. (Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı)
3- Türkiye?deki televizyonlar için izlenme oranları (reyting) ölçümleri nasıl yapılmaktadır?Türkiye’de reyting ölçümü, Avrupa’da bir çok ülkede bu türden veriler üreten AGB Nielsen tarafından 1989 yılından bu yana gerçekleştirilmektedir.1 Ocak 2005 tarihinden itibaren izleme ölçümleri, 21 il merkezinde ve bu il merkezlerinin 20.000 nüfus üstü kent-ilçelerinde olmak üzere Türkiye'de 2201 hanede yapılmaktadır. Firmadan alınan bilgilerde söz konusu hane sayısının bu bölgelerdeki 5 yaş üzeri 38.935.633 kişiyi temsil ettiği belirtilmektedir. (Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı)
4- A/B ve TOTAL ne demek?Ölçüm yapılan dört tane grup var. A/B, C1, C2, D/E. Bu grupları oluştururken hane reisinin eğitim ve mesleğine bakılıyor. Eğitim düzeyi yüksek olan insanlar A/B dediğimiz grubu oluşturuyor. C ve D/E grubu ise daha alt geliri temsil eden insanlar. Total ise bütün bu grupların toplamı demek.
REYTING (TOPLAM İZLEME ORANI) % :Belirli bir zaman diliminin dakikası başına düşen ortalama izleyici oranı. Toplam türk televizyon seyircisinin izleme oranı %.
SHARE (İZLENME PAYI) % : Bir kanalın ve programın belirli bir zaman diliminde toplam televizyon izlemeden aldığı pay.
4- Reyting ölçüm sisteminin çalışma şekli?AGB grubu ölçümün yapılacağı illerde bir araştırma yaparak orada yaşayanların bölgede yaşayan insanların demografik özellikleri ve sosyo-ekonomik statüleri hakkında ayrıntılı bilgi toplar. ardından söz konusu bölgenin yapısını temsil etme yeteneğine sahip ailelerden oluşan bir izleyici paneli oluşturulur. reyting ölçümü yapılması için seçilecek ailelerin bulunduğu şehirlerin 5 yaşın üzerinde olup kentli nüfusa sahip olması gözetilir. (yaklaşık 41 milyon kişilik bir nüfusa karşılık gelir).şu anda yapılan reyting ölçümleri 2201 evde, 2801 rating aleti takılarak yapılmaktadır. ( o evdeki tüm televizyonlara bu aletten takılır) peoplemeter adı verilen bu reyting aletinin özel bir kumandası vardır. bu kumandayla o anda televizyon seyretmekte olan kişi sayısı ve bunların kim olduğu da gözlemlenebilir. (evdeki her aile bireyine bir numara tahsis edilmiştir. örneğin 1 numaralı düğme babanın, 2 numaralı düğme annenin, 3 ve 4 numaralı düğme çocukların gibi. aile bireyleri, televizyon izlemeye başladıkları anda ve izlemeyi bıraktıkları anda kumanda cihazında kendilerine ait düğmeye basarlar. ayrıca 9 dakikada bir “aynı kişiler mi?” sorusu görülür. böylece aile bireyleri izlemeyi bitirme ve başlama anlarında kişisel düğmelerine basmaları konusunda uyarılmış olurlar.
